Gịnị bụ Hanukkah maka ndị Juu?
Hanukkah (a na-edegharịrị Chanukah n'asụsụ ọzọ) bụ ezumike ndị Juu na-eme ụbọchị asatọ na abalị asatọ. Ọ na-amalite n’abalị iri abụọ na ise nke ọnwa Hibru a na-akpọ Kislev, nke dabara na ngwụcha ọnwa Nọvemba-ọnwa Disemba nke kalenda ndị ọzọ.
N’asụsụ Hibru, “hanukkah” pụtara “nraranye”. Aha ahụ na-echetara anyị na ezumike a na-echeta nraranye ọhụrụ nke ụlọ nsọ dị na Jerusalem na-esote mmeri ndị Juu meriri ndị Greek Greek na 165 BC.
Akụkọ banyere Hanukkah
Na 168 TOA, ndị agha Siria-Greek meriri ụlọ nsọ ndị Juu ma rara ya nye ofufe nke chi Zeus. Ihe a juru ndị Juu anya, mana ọtụtụ na-atụ egwu ịzaghachi n'ihi ụjọ nke mmegide. Mgbe ahụ na 167 BC onye isi ọchịchị Greek-Syria Antiochus mere ka ntaramahụhụ ọnwụ nke idebe okpukpe ndị Juu. O nyekwara ndị Juu niile iwu ka ha fee chi ndị Greek.
Nguzogide ndị Juu bidoro n’obodo Modiin, nke dịdebere Jerusalem. Ndị agha Gris jikọtara obodo ndị Juu n'ike ma gwa ha ka ha kpọọrọ arụsị isiala, ma rie anụ ezi, omume abụọ a machibidoro ndị Juu. Otu onye ọfịsa ndị Gris nyere Mattathias, nnukwu onye nchụàjà iwu ka o mee ihe ha rịọrọ, ma Mattathias ekweghị. Mgbe onye obodo ọzọ gara n'ihu ma kwuo na ya ga-akwado Mattatia, Nnukwu Onye Nchụàjà were iwe. Ọ mịịrị mma agha ya gbuo obodo ahụ, mịnye onye ọrụ Gris ọkụ wee gbuo ya. Mụ ya ndị nwoke ise na ndị obodo ndị ọzọ wakporo ndị agha fọrọ afọ, wee gbuo ha niile.
Mattatia na ezinụlọ ya zoro n’ugwu, ebe ndị Juu ndị ọzọ chọrọ ịlụso ndị Gris ọgụ sonyeere ha. N’ikpeazụ, ha jisiri ike weghachite ala ha n’aka ndị Gris. A bịara mara ndị nnupụisi a dị ka ndị Maccabees ma ọ bụ Hasmoneans.
Ozugbo ndị Maccabee natara ikike, ha laghachiri n'ụlọ nsọ Jerusalem. Ka ọ na-erule n'oge a, e merụọla ya n'ụzọ nke ofufe nke chi ala ọzọ yana omume ndị dịka ịchụ ezì. Ndị agha ndị Juu kpebisiri ike ime ka ụlọ nsọ dị ọcha site na nsure mmanụ na-edocha nsọ n'ụlọ nsọ ahụ ụbọchị asatọ. Ma n’ọdachi ha, ha chọpụtara na nanị otu ụbọchị mmanụ fọdụụrụ n’ụlọ nsọ ahụ. Ha mụnyere manorah ahụ, ma ọ tụrụ ha n'anya na obere mmanụ ahụ were ụbọchị asatọ.
Nke a bụ ọrụ ebube mmanụ Hanukkah a na-eme kwa afọ mgbe ndị Juu na-enwu menorah pụrụ iche nke a maara dịka hanukkiya ụbọchị asatọ. A na-amụnye kandụl n'abalị mbụ nke Hanukkah, abụọ na nke abụọ, na na, ruo mgbe kandụl asatọ na-enwu.
Hanukkah pụtara
Dabere na iwu ndị Juu, Hanukkah bụ otu n'ime ezumike ndị Juu kachasị mkpa. Ka osila dị, Hanukkah abụrụla nke ama ama n’omume ọgbara ọhụrụ n’ihi etu ọ dị nso n’oge ekeresimesi.
Hanukkah dara n’abalị iri abụọ na ise n’ọnwa ndị Juu a na-akpọ Kislev. Ebe ọ bụ na kalenda ndị Juu dabere na ọnwa, ụbọchị mbụ nke Hanukkah kwa afọ na-adaba na ụbọchị dị iche, na-adịkarị n'etiti ngwụsị November na ngwụsị December. Ebe ọ bụ na ọtụtụ ndị Juu bi na ọha ndị Juu, Hanukkah abụrụlarị oriri na ezumike karịa Christmas. A na-enye ụmụaka ndị Juu onyinye maka Hanukkah, na-abụkarị onyinye maka abalị asatọ nke ememme ahụ. Ọtụtụ ndị nne na nna na-atụ anya na site n'ime ka Hanukkah bụrụ ndị pụrụ iche n'ezie, ụmụ ha agaghị eche na ha agbasoro n'ememe ezumike niile a na-eme gburugburu ha.
Omenala nke Hanukkah
Obodo ọ bụla nwere ọdịnala Hanukkah pụrụ iche, mana enwere ụfọdụ ọdịnala nke a na-eme ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mba niile. Ha bụ: ịmụnye hanukkiyah, ịtụgharị dreidel ahụ na iri nri eghere eghe.
Na-amụnye hanukkiya: Kwa afọ ọ bụ omenala iji cheta ọrụ ebube nke mmanụ Hanukkah site na ị kanye kandụl na hanukkiyah. Hanukkiyah na-enye ìhè na mgbede ọ bụla maka abalị asatọ.
Gba ogho dreidel ahụ: Egwuregwu Hanukkah na-ewu ewu na-agbagharị dreidel ahụ, nke bụ akụkụ anọ nwere akụkụ anọ na mkpụrụedemede Hibru edere n'akụkụ nke ọ bụla. Gelt, nke bụ mkpụrụ ego chọkọletị kpuchiri ekpuchi, bụ akụkụ nke egwuregwu a.
Rie nri eghe: Dịka Hanukkah na-eme emume mmanụ, ọ bụ ọdịnala iji rie nri eghere eghe dị ka latkes na sufganiyot n'oge ezumike. Smoothies bụ poteto na yabasị pancakes, nke e ghere eghe na mmanụ wee jiri applesauce jee ozi. Sufganiyot (dị iche: sufganiyah) bụ jel jupụtara jelii ndị e ghere eghe na mgbe ụfọdụ na-ekpochapu ntụ ntụ tupu ha erie nri.
Na mgbakwunye na omenala ndị a, enwekwara ọtụtụ ụzọ dị ụtọ iji soro ụmụaka na-eme Hanukkah.